สู่กาละนวสมัย: วรรณกรรมไทยสมัยใหม่ยุคแรกเริ่ม ถึง พ.ศ.2500 - สรณัฐ ไตลังคะ

สู่กาละนวสมัย : วรรณกรรมไทยสมัยใหม่ยุคแรกเริ่ม ถึง พ.ศ.2500

โดย สรณัฐ ไตลังคะ

สำนักพิมพ์ศยามปัญญา

พิมพ์ครั้งแรก สิงหาคม 2567

.

*รางวัลหนังสือวิชาการดีเด่น "ศาสตราจารย์ ดร.รื่นฤทัย สัจจพันธุ์" ประจำปีพุทธศักราช 2567*

โดย สมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์

ประกาศผลและมอบรางวัลเมื่อวันที่ 20 ธันวาคม 2568

.

สารบัญ

คำนำบรรณาธิการ

คำนำผู้เขียน

บทที่ 1 ประวัติศาสตร์นิพนธ์วรรณกรรม: กรณีวรรณกรรมไทยสมัยใหม่

-วรรณกรรมปัจจุบัน/วรรณกรรมสมัยใหม่

-ประวัติศาสตร์นิพนธ์กับประวัติศาสตร์นิพนธ์วรรณกรรม

-วิธีวิทยาแห่งการ “คัดสรร” และ “เรียงร้อย”

.

บทที่ 2 วรรณกรรมทศวรรษ 2440-2460

-ลักษณะเรื่องเล่าสมัยใหม่

-งานเขียนแนวสัจนิยม: ความสัมพันธ์ระหว่างวรรณกรรมกับหนังสือพิมพ์

-ความเปลี่ยนแปลงด้านวรรณกรรมของไทย: ปัจจัยพื้นฐาน

-ปัจจัยเสริมให้เกิดการพัฒนาวรรณกรรมไทย

-ลักษณะบันเทิงคดีไทยในระยะแรกเริ่ม ทศวรรษ 2440-2460

-สรุปวรรณกรรมทศวรรษ 2440-2460

.

บทที่ 3 วรรณกรรมทศวรรษ 2470

-ชนชั้นกลางกับอาชีพนักหนังสือพิมพ์/นักเขียน

-จาก "เรื่องอ่านเล่น" สู่ "นวนิยาย"

-จากการแปลสู่การแปลง

-วรรณกรรมกับปัญหาทางชนชั้น

-ความฝันของชนชั้นกลาง: การไต่เต้าสู่ความสำเร็จ

-ชนชั้นสูงกับค่านิยมที่เปลี่ยนแปลง

-ความขัดแย้งเรื่องความรัก การคลุมถุงชน และระบบผัวเดียวหลายเมีย

-ชนชั้นกลางในเมืองสมัยใหม่

-แนวการเขียนแบบสัจนิยมในวรรณกรรมไทยทศวรรษ 2470: กรณีดอกไม้สด

-กลวิธีแบบ "สมัยใหม่": ส่ง เทภาสิต

-การวิพากษ์การเมืองและเศรษฐกิจ: โคลงกลอนครูเทพ

-สรุปวรรณกรรมทศวรรษ 2470

.

บทที่ 4 วรรณกรรมทศวรรษ 2480

-สถานะของชนชั้นสูงกับการเปลี่ยนแปลงของสังคม: ผู้ดี และ ข้างหลังภาพ 146

-การเมือง: การสร้างอุดมการณ์และความขัดแย้ง

-วรรณกรรมกับการสำรวจประเด็น "เพศวิถี"

-วรรณกรรมแนวชนบทและผจญภัย: งานเขียนของไม้ เมืองเดิม

-ความรุ่งเรืองของเรื่องสั้น: โครงเรื่องกับประสบการณ์ของนักเขียน

-ก. สุรางคนางค์กับชีวิตสามัญชน

-ถึงโลกจะวุ่นวาย เราก็ยังหัวเราะได้: หัสนิยาย

-โลกนี้กว้างนัก: ความนิยมต่างประเทศ

-สรุปวรรณกรรมทศวรรษ 2480

.

บทที่ 5 วรรณกรรมทศวรรษ 2490

-ความเคลื่อนไหวทางความคิดครั้งใหญ่ในวงวรรณกรรม

-ศิลปะเพื่อศิลปะ vs ศิลปะเพื่อชีวิต

-การเกิดขึ้นของวรรณกรรมเพื่อชีวิต

-อำนาจรัฐกับชนบท

-การฟื้นตัวของกลุ่มอนุรักษนิยมยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2

-พาหลงไปในฝัน: งานเขียนแนวโรมานซ์กับชนชั้นและเพศสถานะ

-รูปแบบการเขียน "คตินิยมสมัยใหม่": "เรื่องสั้น" ของนิด นรารักษ์

-กวีนิพนธ์

-สรุปวรรณกรรมทศวรรษ 2490

บรรณานุกรม

ดัชนี

ประวัติผู้เขียน

.

ประวัติผู้เขียน

รองศาสตราจารย์ ดร. สรณัฐ ไตลังคะ จบการศึกษาปริญญาตรี (พ.ศ. 2522) และปริญญาโท (พ.ศ. 2525) จากภาควิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จบปริญญาโทด้านวรรณคดีเปรียบเทียบที่ University of Washington สหรัฐอเมริกา (พ.ศ. 2531) และจบปริญญาเอกสาขาวรรณคดีและวรรณคดีเปรียบเทียบที่คณะอักษรศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (พ.ศ.2550)

.

เริ่มต้นรับราชการในคณะวิทยาศาสตร์และอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (ต่อมาฝั่งอักษรศาสตร์แยกออกมาสถาปนาเป็นคณะมนุษยศาสตร์) จนเกษียณอายุในตำแหน่งรองศาสตราจารย์ เคยดำรงตำแหน่งเป็นนายกสมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ (พ.ศ.2553-2554) ปัจจุบันดำรงตำแหน่ง ผู้เชี่ยวชาญวุฒิคุณ (Distinquished Scholar) ประจำภาควิชาวรรณคดี คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

.

มีผลงานด้านวรรณกรรมคือ ศาสตร์และศิลป์แห่งการเล่าเรื่อง ฉบับปรับปรุง (2560) พิมพ์ครั้งที่ 3 โดยโครงการเผยแพร่ผลงานทางวิชาการ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์