ฟ้าเดียวกัน ปีที่ 17 ฉบับที่ 2 กรกฎาคม-ธันวาคม 2562 (กำเนิดสยามจากประวัติศาสตร์ศิลป์และโบราณคดี)

ข้อเสนอหลักของบทความคือกระบวนการสร้างองค์ความรู้ชุดดังกล่าว (ประวัติศาสตร์ศิลปะและโบราณคดี) ได้สถาปนาสิ่งที่ผมขอเรียกว่า “จินตกรรมรัฐสยามทางศิลปะ” ให้เกิดขึ้นในหมู่ชนชั้นนำสยาม โดยท่ามกลางกระบวนการเปลี่ยนผ่านจากรัฐแบบจารีตมาสู่รัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์ จินตกรรมชุดนี้เป็นทั้งเครื่องมือในการสถาปนาอำนาจรวมศูนย์ให้แก่ราชสำนักที่กรุงเทพฯ ในขณะเดียวกันก็ทำหน้าที่เป็น “โลกจำลอง” เพื่อช่วยในการจินตนาการถึงภาพของรัฐสยาม สมัยใหม่ตามความใฝ่ฝันของชนชั้นนำสยามว่ามีรูปธรรมทางกายภาพอยู่จริง มองเห็นได้ และจับต้องได้ ซึ่ง “โลกจำลอง” ดังกล่าวสุดท้ายจะย้อนกลับมาเป็นกรอบอ้างอิงให้แก่ชนชั้นนำสยามในการสร้างความชอบธรรมที่จะธำรงรักษา “โลกจริง” ให้มีความเหมือน “โลกจำลอง” ที่ตนเองจินตกรรมขึ้น

ชาตรี ประกิตนนทการ
วารสารฟ้าเดียวกัน ปีที่ 17 ฉบับที่ 2
กำเนิดสยามจากประวัติศาสตร์ศิลป์และโบราณคดี