จดหมายเหตุโกศาปานไปฝรั่งเศส (ปกแข็ง) "มองซิเออร์ เดอ วีเซ"

ท่านอัครราชทูต (คือคุณปาน ขณะนั้นเป็นที่ออกพระวิสุทธิสุนทร ภายหลังได้เป็นพระยาโกษาธิบดี) ก็เป็นน้องของเสนาบดีกระทรวงว่าการต่างประเทศ (ขณะนั้นเรียกว่า "พระคลัง" Barcalon), อุปทูตเล่า (คือนายฉ่ำ ขณะนั้นเป็นที่ออกหลวงบวรกัลยาราชไมตรี) ได้เคยเป็นราชทูตสยามไปเจริญทางพระราชไมตรีกับกรุงจีนมาแต่ก่อน ได้ทำการในตำแหน่งนั้นเป็นที่พอพระทัยของพระเจ้ากรุงจีนและพระเจ้ากรุงสยามด้วยกันทั้งสองฝ่าย, ส่วนตรีทูต (คือออกขุนศรีวิสารวาจา) ก็เป็นบุตรของราชทูตสยาม ซึ่งได้ออกไปเจริญทางพระราชไมตรีในกรุงลิสบอน ซึ่งเป็นเมืองหลวงของประเทศโปรตุเกส

   หนังสือ "จดหมายเหตุโกศาปานไปฝรั่งเศส" เล่มนี้ แม้จะเป็นหนังสือในรูปบันทึกรายวัน และเขียนขึ้นโดยชาวฝรั่งเศส หากแต่เนื้อหาส่วนใหญ่ได้แสดงให้เห็นถึงความสามารถและความเฉลียวฉลาดของราชทูตสยามได้อย่างดีเยี่ยม ผู้เขียนเน้นการบรรยายภาพที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาที่คณะราชทูตสยามดำรงชีวิตอยู่ในฝรั่งเศส เห็นถึงกิจวัตรประจำวันของราชทูต รวมไปถึงการเจรจาเสวนาสร้างสัมพันธไมตรีอันดีของราชทูต นับเป็นหนังสือที่มีคุณค่าในทางประวัติศาสตร์เป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะประวัติศาสตร์ในช่วงรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์ ซึ่งตรงกับรัชกาลของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ซึ่งราชทูตสยามได้เดินทางไป และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินแห่งฝรั่งเศส นอกจากนั้นยังทำให้เห็นภาพของฝรั่งเศสในศตวรรษที่ 17 อีกโสตหนึ่งด้วยเช่นกัน

สารบัญ



บทที่ 1 ระยะทางของราชทูตสยามในประเทศฝรั่งเศส

บทที่ 2 ทูตรอคำสั่งอยู่ที่แบรสต์

บทที่ 3 เจ้าพนักงานกรมวังถือรับสั่งมาเชิญราชทูตไปกรุงปารีส

บทที่ 4 ราชทูตไทยออกจากเมืองแบรสต์

บทที่ 5 ราชทูตมาถึงเมืองตูรส์ คือประมาณกลางทางจากทะเลไปเมืองหลวง

บทที่ 6 ราชทูตสยามทำความเคารพต่อพระราชสาสน์อย่างไร

บทที่ 7 ราชทูตไปถึงเมืองแวงแซนใกล้เมืองหลวง

บทที่ 8 ราชทูตพักแรมอยู่ที่พระตำหนักเดอ แบร์นี

บทที่ 9 ข้าราชการและผู้ดีฝรั่งเศสออกมาเยี่ยมเยียนราชทูต

บทที่ 10 ราชทูตไปเที่ยวดูบ้านเสนาบดีเดอ เซเญอเล

ฯลฯ