ทำไมคนเกลียดอเมริกา?

“ทำไมพวกเขาถึงเกลียดเรา” เป็นคำถามกึ่งประโยคบอกเล่าของสุภาพสตรีคนหนึ่งที่อยู่ในเหตุการณ์ ๙-๑๑ เมื่อปี ๒๐๐๑ ซึ่งถูกนำไปกล่าวซ้ำตามสื่อต่างๆ ทั้งโดยนักการเมือง นักวิชาการ นักข่าวและประชาชนทั่วไป ดูเหมือนคนอเมริกันก็ยอมรับว่าตนเป็นเป้าหมายของความเกลียดชัง แต่รัฐบาลในขณะนั้นสนใจว่า ‘ใคร’ เกลียดอเมริกา และพยายามหาตัวผู้ลงมือ ‘ก่อการร้าย’ มากกว่าจะพยายามหาเหตุผลที่คนเกลียดอเมริกา

ชาวอเมริกันส่วนใหญ่ไม่ได้ตระหนักถึงผลกระทบของวัฒนธรรมและนโยบายของรัฐบาลตัวเองต่อประเทศอื่นๆ ที่สำคัญกว่านั้นก็คือ ไม่เชื่อว่าอเมริกาทำผิดได้ แม่แต่ประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู. บุช ก็เชื่อว่าความเกลียดชังเกิดจากความเข้าใจผิด หนึ่งเดือนหลังเหตุการณ์ ( ๑๑ ตุลาคม ๒๐๐๑ ) เขากล่าวอย่างเต็มปากเต็มคำว่า ‘ผม-ก็เหมือนคนอเมริกันทั้งหมด ผมไม่อยากจะเชื่อเลย เพราะผมรู้ว่าเราเป็นคนดีแค่ไหน’ ชาวอเมริกันจึงมองว่าคนเกลียดอเมริกาเพราะขาดข้อมูล เพราะอิจฉา หรือเพราะชั่วร้าย

แต่ไซอุดดิน ซาร์ดาร์ และเมอร์ริล ไวน์ ผู้เขียนหนังสือเล่มนี้ไม่ได้สนใจความดีงามของอเมริกาเพราะมันไม่ได้ให้คำตอบว่า “ทำไมคนเกลียดอเมริกา” ทั้งสองได้นำคำถามมาแยกส่วนเพื่อความกระจ่างว่า “คน” ที่ว่าคือใคร “ความเกลียด” มีเหตุผลมาจากอะไรและจะส่งผลอย่างไร และ “อเมริกา” แท้จิรงแล้วคืออะไร จากนั้นก็วิเคราะห์โดยเอาคำถามนั้นมาใส่ในบริบททางประวัติศาสตร์ที่กว้างขึ้น ตั้งแต่ที่นักล่าอาณานิคมชาวยุโรปขึ้นเหยียบโลกใหม่ซึ่งต่อมากลายเป็นประเทศสหรัฐอเมริกามาจนถึงปัจจุบันที่อเมริกาแสดงพฤติกรรมต่อประเทศอื่นๆ เสมือนอเมริกาคือโลกและโลกคืออเมริกาทั้งยังไม่รู้ไม่ชี้ว่าสร้างความไม่พอใจให้แก่ใครแค่ไหน นี่เป็นเหตุผลที่ “คน” เกลียดอเมริกา-ที่สำคัญ “คน” ที่ว่านั้นมีอยู่ทั่วโลกทั้งยุโรป เอเชีย อเมริกาใต้ แอฟริกา ตะวันออกกลางแม้แต่ในอเมริกาเอง