แนวความคิดเกี่ยวกับสังสารวัฏ การเวียนว่ายตายเกิดในพระพุทธศาสนา

วัตถุประสงค์ของงานวิจัยฉบับนี้ ก็เพื่อหาคำตอบมาสนองความอยากรู้อยากเห็นของมนุษย์ทุกยุคสมัย ซึ่งมีความสงสัยว่า ตายแล้วเป็นอย่างไร ยังคงมีอยู่หรือสูญสิ้น ถ้าไม่สูญจะเกิดอีกหรือไม่ ถ้าเกิดอีก จะเกิดเป็นคนหรืออย่างอื่น นรก-สวรรค์มีจริงหรือไม่เหล่านี้เป็นต้น คำตอบปัญหาดังกล่าวจะเป็นประโยชน์อย่างมากต่อการเรียนการสอนเกี่ยวกับเรื่องสงสารวัฏและจริยธรรม

ผู้วิจัยได้วิจัยเรื่องดังกล่าว โดยการศึกษาค้นคว้าจากพุทธศาสนาเป็นหลัก เพราะในพระพุทธศาสนาได้กล่าวถึงเรื่องนี้ไว้มากนั่นก็คือเรื่องสังสารวัฏหรือการเวียนว่ายตายเกิด

สำหรับวิธีวิจัยนั้น ได้ค้นคว้าจากพระไตรปิฎกเป็นหลัก เพราะพระไตรปิฎก เป็นคัมภีร์สำคัญที่สุดในพระพุทธศาสนา อีกทั้งเป็นหลักฐานชั้นหนึ่งด้วย แต่ทว่าได้ค้นคว้าจากพระสุตตันตปิฎกเป็นส่วนใหญ่เพราะในคัมภีร์สุตตันตปิฎก ได้กล่าวถึงเรื่องสังสารวัฏไว้มากเป็นพิเศษยิ่งกว่าอีก ๒ คัมภีร์ แต่ก็ได้ค้นคว้าจากคัมภีร์อื่นๆ ในทางพุทธศาสนาและปรัชญาต่างๆ ตลอดทั้งวิทยาการสมัยใหม่ ที่ค้นคว้าเกี่ยวกับเรื่องนี้ รวมทั้งออกไปสัมภาษณ์คนระลึกชาติได้บางรายมาประกอบอีกด้วย

งานเขียนวิจัยฉบับนี้ได้แบ่งเป็นหัวข้อต่างๆ ซึ่งมีความสัมพันธ์กันเพื่อช่วยให้งานวิจัยฉบับนี้มีเนื้อหาและขอบข่ายสมบูรณ์ ดังมีหัวข้อต่อไปนี้ พระสูตรในพระไตรปิฎกที่ว่าด้วยเรื่องสังสารวัฏ ภพภูมิต่างๆ และความเป็นไปได้ในภพภูมินั้นๆ กรรมนำสัตว์ไปสู่ภพภูมิต่างๆ ตัวอย่างกรรมนำสัตว์ไปสู่ภพภูมินั้นๆ ความทุกข์ของมนุษย์ในสังสารวัฏและความยาวนานของกัป เหตุที่สัตว์ต้องมาเรียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ นิพพานและปฏิปทานำไปสู่นิพพาน พระเจ้าปายาสิ ผู้เผยแพร่ทฤษฎีตายแล้วสูญ ศาสนา ปรัชญา และวิทยาการสมัยใหม่ ที่ว่าด้วยเรื่องสังสารวัฏ คนระลึกชาติได้ วิเคราะห์เรื่องสงสารวัฏ บทสรุปและข้อเสนอแนะ

จากข้อมูลต่างๆ เมื่อนำมาวิเคราะห์และสังเคราะห์แล้ว ทำให้ได้ข้อสรุปว่า ในทางพุทธศาสนาถือว่ามีสังสารวัฏอย่างแน่นอน และเมื่อหันไปวิเคราะห์จากศาสนาและปรัชญาต่างๆ ตลอดทั้งวิทยาการสมัยใหม่ รวมทั้งตัวอย่างคนระลึกชาติได้ ก็พอสรุปได้ว่าเป็นไปในทางสนับสนุนพุทธปรัชญาดังกล่าวเช่นกัน

สังสารวัฏเป็นเรื่องใหญ่เรื่องสำคัญที่คนทั่วไปสนใจมาตลอดในคัมภีร์พุทธศาสนา นอกจากที่นำมาอ้างแล้ว ก็ยังมีกล่าวถึงสังสารวัฏอีกมาก ทั้งในคัมภีร์ระดับพระไตรปิฎก อรรถกถา และรองๆ ลงมาอีกทั้งวิทยาการสมัยใหม่ที่ค้นคว้าเกี่ยวกับเรื่องนี้ ตลอดทั้งตัวอย่างบุคคลผู้ระลึกชาติได้ แม้เพียงในประเทศไทย ก็ยังมีอีกมาก จึงน่าจะมีการวิจัยในเรื่องสังสารวัฏกันอีก แต่ควรทำเป็นคณะ เพื่อจะได้แบ่งกันค้นคว้า และโดยเฉพาะก็เพื่อออกไปสัมภาษณ์ผู้ระลึกชาติได้ตามภาคต่างๆ ทั่วประเทศไทย แล้วร่วมกันวิเคราะห์สังเคราะห์ ก็จะทำให้ผลการวิจัยในเรื่องสังสารวัฏสมบูรณ์โดยแท้