มหาราชวงษ์ พงษาวดารพม่า (ปกแข็ง) (ศรีปัญญา)

หนังสือ “มหาราชวงษ์ พงษาวดารพม่า” เล่มนี้ เขียนขึ้นเป็นภาษาพม่า สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้นำต้นฉบับที่คัดลอกจากภาษาพม่ามามอบให้ นายต่อ แปลเป็นภาษาไทย โดยเลือกแปลเฉพาะเรื่องราวที่มีความเกี่ยวข้องกับราชอาณาจักรสยาม เป็นสามตอน คือตอนแรก ตั้งแต่ก่อนสมัยกรุงศรีอยุธยา ในช่วงเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๑ ตอนหนึ่ง และช่วงเวลาเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๒ มาจนถึงสมัยรัชกาลที่ ๑ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อีกตอนหนึ่ง

          ความเป็นจริงแล้ว “มหาราชวงษ์ พงษาวดารพม่า” เล่มนี้ก็คือ หนังสือ “พงศาวดารพม่า ฉบับหอแก้ว” ที่นักอ่านนักศึกษาประวัติศาสตร์คุ้นชื่อดีอยู่แล้วนั้นเอง เพียงแต่ก่อนหน้านี้พงศาวดารพม่า ฉบับหอแก้ว ที่รู้จักกันดีนั้น เป็นฉบับที่นายเทียน หรือหลวงไพรสณฑ์ สาลารักษ์ (เทียน สุพินทุ – U Aung Thien) ชาวพม่าที่เข้ามารับราชการในสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นผู้แปล พงศาวดารพม่า ฉบับหอแก้ว (Hmannan Mahayazawindawgyi – The Glass Palace Chronicles) โดยเป็นการแปลถอดความเป็นภาษาอังกฤษ และจัดพิมพ์ครั้งแรก โดยวารสารสยามสมาคม และมีการจัดทำคำแปลเป็นภาษาไทยอีกครั้งในเวลาต่อมา โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเรียกว่า “ตัวอย่างพงศาวดารพม่าที่นายเทียนแปล”