ย้อนรอยเสียแผ่นดิน สมัยรัตนโกสินทร์ (ศรีปัญญา)

“ย้อนรอยเสียแผ่นดิน ประวัติศาสตร์ชาตินิยมที่ต้องเรียนรู้” เป็นหนังสือที่อธิบายขยายความถึงที่มาที่ไปของ ปัญหาหนึ่งทางประวัติศาสตร์ที่นักวิชาการทางประวัติศาสตร์เองยังแบ่งออกเป็น ๒ ฝ่าย โดยฝ่านหนึ่งมองว่า ไทยในปัจจุบัน คือนับเนื่งอแต่กรุงรัตนโกสินทร์มากระทั่งถึงครั้งล่าสุดที่ไทยต้องเสียเขาพระวิหารให้แก่เขมรเข้าครอบครอง นับเป็นการเสียดินแดนเพราะถูกรุกล้ำย่ำยี

ขณะที่อีกฝ่ายหนึ่ง กลับมองว่า แนวคิดที่นำเสนอกันในเรื่องเสียดินแดนหรือแผ่นดินบางส่วนไปนั้น เป็นเพียงวาทกรรมชาตินิยมที่ต้องการสร้างศูนย์กลางของความเชื่อ เพื่อสร้างความเป็นหนึ่งเดียวเพียงเท่านั้น หากแต่ในความเป็นจริง มันมิได้เป็นเช่นนั้น เพราะแน่แท้นั้น ไม่มีดินแดนในโลกนี้ที่เป็นของใครและของคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง

เส้นแบ่งรัฐชาติที่เพิ่งขีดเขียนขึ้นในศตวรรษที่ ๑๙ แท้จริงเป็นเพียงแนวสมมติที่ถูกนำมาเพื่อแสดงให้เห็นความเป็นตัวตนของประเทศหรือชาตินั้นๆ เท่านั้น ไม่ได้เป็นตัวบ่งชี้ว่า พื้นที่หรือดินแดนใดเป็นแหล่งแห่งหนที่แน่ใจของใครคนใดคนหนึ่งหรือกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง

หนังสือเล่มนี้ได้พยายามหาข้อมูลและหลักฐานที่หลากหลายรอบด้านมานำเสนอเพื่อให้ผู้อ่านได้พิจารณาด้วยตัวเองว่า แท้ที่จริงแล้ว สิ่งที่เรารับรู้กับสิ่งที่เราเข้าใจนั้น เหมือนหรือแตกต่างกันเช่นไร...

สารบัญ

คำนำสำนักพิมพ์

คำนำผู้เขียน

บทนำ

บทที่ ๑ เสียครั้งแรก เกาะหมากจากแผนผัง

บทที่ ๒ เสียมะริดและทวายตะนาวศรี

บทที่ ๓ บันทายมาศถูกตัด เปลี่ยนเป็ฯฮาเตียน

บทที่ ๔ เสียแสนหวี ถึงเชียงตุง

บทที่ ๕ เสียเประ

บทที่ ๖ เสียสิบสองปันนาน้ำตาไหล

บทที่ ๗ เสียดินแดนแคว้นเขมร

บทที่ ๘ เสียสิบสองจุไทย

บทที่ ๙ เสียลุ่มแม่น้ำสาละวันด้านฝั่งซ้าย

บทที่ ๑๐ เสียฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง

บทที่ ๑๑ เสียฝั่งขวาแม่น้ำโขง

บทที่ ๑๒ เสียมณฑลบูรพา

บทที่ ๑๓ เสีย ๔ หัวเมืองมลายู

บทที่ ๑๔ เสียเขาพระวิหาร

บทสรุป

ภาคผนวก